Cheward Roman

Woonde op de Noorder Poort van 2000 tot 2003

Huidig beroep : clown

Wat heb je in je huidige leven aan je zentraining gehad?

De zentraining is voor mij nooit opgehouden. Eigenlijk kun je zeggen: ik ben nooit weggegaan. Ik heb nooit mijn beoefening verlaten. Die innerlijke energie van toen ik trainde op de Noorder Poort is nog steeds in mij, en duurt nog steeds voort. Ik maak nog steeds de w.c schoon, ik was mijn kleren. Alles van toen gaat nog steeds door.

Wat was het leukste en wat het slechtste moment in je zentraining?

Het moeilijkste, zwaarste van de zentraining waren de zware momenten in relatie tot mezelf. Meditatie was voor mij vaak een confrontatie met wat ik ‘mijn duivels’ noem. Of mijn donkere kant. Maar zij waren ook juist de ingang tot bevrijding daaruit. Ik realiseerde me dat ik er niet aan kon ontsnappen. En ook niet aan wilde ontsnappen. En daardoor kon ik me ervan bevrijden.

Er zijn heel veel grappige leuke momenten die ik me herinner van de drie jaar dat ik op de Noorder Poort woonde. Eentje was om zes uur ’s ochtends. Ik was shoji en bracht dus de thee binnen in de zendo. In zo’n grote thermoskan. En voor de eerste in de rij buig je altijd. Dus dat deed ik toen ook, en diegene die boog terug, maar kwam al eerder omhoog en knalde toen met zijn hoofd tegen de thermoskan aan. En ik moest zo ontzettend lachen. Ik kon op dat moment mijn lachen niet inhouden. Ik vond het zo grappig. De hele setting van een doodstille zendo, de vroege ochtend. Alles helemaal stil en iedereen heel serieus, en ineens ‘boem!’ Dat hoofd tegen die thermoskan!

Een ander moment was tijdens het WK voetbal in 2002. Er was toen een sesshin aan de gang. En dus konden we niet naar het voetbal kijken. Die avond speelde Spanje tegen Duitsland of tegen Nederland, dat weet ik niet meer. In ieder geval wilden Hozan en ik heel graag weten wat de uitslag was. En dus zijn wij, Hozan en ik na de dag-afsluiting ’s avonds naar de kast tegenover kamer 15 gegaan, waar een radio stond. Zo konden we stiekem toch de uitslag horen.

Een derde leuk moment was met Iretsu. Zij moest mij het reilen en zeilen van de wasserij uitleggen. En dat deed ze met veel verve. Alleen… ik sprak geen Duits, en zij sprak geen Engels. Dus zij heeft zeker drie kwartier tegen me aan staan praten …in het Duits…. en ik verstond er helemaal niets van. En dat was zo’n grappige situatie, wij met z’n tweeën in die wasruimte, en we konden geen woord van elkaar verstaan.

Waarom ben je weggegaan?

Ik heb me helemaal gegeven aan de zentraining, maar ik had het nodig om meer met mijn lichaam te doen. Dat miste ik echt. Expressie vanuit je lijf.  Ik vroeg toen aan een vrouw die vaak op de Noorder Poort kwam en danslerares was, om mij te leren dansen. En dat gebeurde. En ik werd helemaal verliefd op het dansen. Dus ik dacht: ik moet met dansen verder gaan. Maar intussen had ik ook een ontmoeting met Toon Maas. Hij is clown. En dat raakte me nog meer dan het dansen. En dus vroeg ik aan Jiun roshi of ik een workshop bij hem kon doen. En dat mocht. Ik heb in Tilburg een weekend een clownsworkshop gedaan. En toen voelde ik heel diep van binnen dat ik dat moest gaan doen.

Zen is natuurlijk iets anders dan clown zijn. Maar voor mij is de energie hetzelfde. Het belangrijkste in zowel zen als clowning is jezelf zijn in alles. Je ware gezicht laten zien. Met al je mooie en minder mooie kanten. Ik noem dat, als ik een workshop geef: “To be totally naked”. Helemaal naakt zijn. In figuurlijke zin dan, hè, dat is het mooiste wat er is.

Enfin, ik wilde verder gaan met de clowning en kwam erachter dat er op Ibiza een clownsopleiding was. Daar heb ik me voor aangemeld: ik besloot de Noorder Poort te verlaten en in Spanje de opleiding tot clown te gaan doen.

Daniël Pollack

Woonde op de Noorder Poort van 1996 tot 2002

Unsui-naam: Kishin Homon

Huidig beroep: Physician assistant cardiothoracale chirurgie in het UMCG

Wat heb je in je huidige leven aan je zentraining gehad?

Eén van de dingen die sinds mijn zentraining altijd in mij ingebakken zijn, is de manier waarop we in de keuken omgingen met voedsel. Je gooide nooit voedsel weg en dat doe ik nog steeds niet, ook geen ‘kliekjes’ . Die gebruik ik in een ander gerecht. Daar maak ik bijvoorbeeld soep van. Een ander gevolg van mijn training is dat ik  vegetariër ben geworden. Ik heb een tijdlang na mijn training vlees gegeten. Want ik vind en vond dat erg lekker. Maar ineens kwam daar het besef van wat wij mensen de dieren aandoen. De hele bio-industrie vind ik verschrikkelijk. En daar kwam dus ook de boeddhistische filosofie om de hoek kijken: we zijn allemaal levende wezens. Dat wij mensen vinden dat we het recht hebben om andere levende wezens dat aan te doen, dat getuigt van hoe antropocentrisch wij de wereld hebben ingericht. Het idee dat wij mensen boven andere wezens zouden staan, en ze maar kunnen gebruiken naar ons goeddunken, druist mijns inziens tegen de boeddhistische filosofie in. We zijn allemaal levende, voelende wezens en niet afgescheiden van elkaar. De een is niet hoger dan de ander. Die zenfilosofie vind ik nog steeds geniaal.

Ik denk dat als je zo’n tijd zen hebt beoefend, het in je botten gaat zitten. Je bent er als het ware mee ingeënt. Ik mediteer helemaal niet meer op een formele manier, maar als ik bijvoorbeeld met de honden in het bos ga wandelen, dan kan het gebeuren dat ik ineens spontaan een stukje wandelmeditatie doe. Ik ben me bewust van waar ik loop en hoe ik mijn voeten neerzet. Dat zijn van die instant-momenten waarin ik heel gemakkelijk weer kan aanhaken bij mijn ervaring van de zenbeoefening.

Wat was het leukste en wat het slechtste moment in je zentraining?

Het leukste van mijn zentraining vond ik het begin. Dat we samen met de hele groep mensen die er toen was, de Noorder Poort oprichtten en het centrum vormgaven. De Noorder Poort was daarvoor een conferentie-oord en alles in het gebouw ademde die sfeer. Het was een beetje muffig. Er moest heel veel schoongemaakt, verbouwd en veranderd worden.

Zo hebben we stukje bij beetje ‘ons centrum’ opgebouwd. Er was saamhorigheid, gedrevenheid. In het Duits is daar een mooi woord voor: ‘aufbruchstimmung’, een sterke motivatie om met z’n allen iets voor elkaar te krijgen.

Ik heb daar heel erg van genoten. Er gebeurde een heleboel. Hoe gek dat ook klinkt, ik vond het daarna een stuk saaier. De zentraining, het dagelijkse leven, de retraites, dat werd op een gegeven moment een beetje een “saaie” routine, maar ja, juist dat is de zin van de training, omdat je in die schijnbare monotonie pas echt jezelf tegenkomt.

In 1998 mocht ik voor Prabhasa Dharma roshi gaan zorgen toen zij zo ziek werd. Ik heb toen een jaar bij haar in haar appartement verbleven in Marina del Rey bij Los Angeles.

Ik voelde me vanzelfsprekend heel erg vereerd dat ik uitgekozen werd, en wilde ook heel graag goed voor haar zorgen. Lastig als je als monnik enerzijds probeert om van je ego af te komen, maar aan de andere kant geconfronteerd wordt met het feit dat je ego enorm gestreeld was door die beslissing. 

Een dieptepunt in mijn zentraining was in 2001. Ik kan het me nog heel goed herinneren. We hadden vakantie. Ik had een ligfiets, die  had ik met financiële hulp van de sangha gekocht. Ik ben toen met die ligfiets naar Duitsland gefietst, naar mijn ouders. Ik vond dat zo fantastisch. Die tocht op de fiets, dat was het ultieme gevoel van ‘de wijde wereld in trekken’.

Ik had op de Noorder Poort heel vaak  zo’n gevoel van wat ze in het Duits ‘fernweh’ noemen. Een verlangen naar weidsheid, naar ver weg. Soms zat ik naar buiten te kijken, over de landerijen om de Noorder Poort heen, en dan bekroop me dat gevoel van ‘fernweh’ heel sterk.

Maar goed, ik was dus die fietstocht aan het maken en ik genoot met volle teugen. Maar op een gegeven moment moest ik natuurlijk ook weer terug. En ik herinner me  nog goed die laatste kilometers naar de Noorder Poort, het was alsof ik tegen een muur op fietste. Ik wilde niet, ik wilde gewoon niet terug. En ik zat bijna te huilen op mijn fiets.

Dat was in 2001, zoals gezegd, en dat was echt een keerpunt. Ik ben toen ook met Jiun roshi gaan praten  om te kijken hoe het nou verder moest.

Waarom ben je  weggegaan?

Ik denk dat ik me uiteindelijk heb geforceerd in de zentraining.  Die gedrevenheid waar in het begin sprake van was, toen de Noorder Poort opgebouwd werd, dat veroorzaakte bij mij ook een soort van streven naar perfectionisme. Daarin heb ik me, denk ik, geforceerd. Ik had het gevoel in een theaterstuk te zitten waarin ik de perfecte monnik aan het spelen was. Terwijl ik natuurlijk ook gewoon een mens van vlees en bloed ben met verlangens, gevoelens en al dat soort dingen. En dan vroeg ik me af: Wanneer houdt dat nou een keer op? Wanneer ben ik nou een keer bevrijd van  die tweestrijd en word ik een door en door authentieke unsui?

Prabhasa Dharma roshi , mijn zenmeester, was zo, ik noem het maar, ‘lichtgevend’. Haar aanwezigheid alleen al was genoeg. Zij had een lichtheid om zich heen, dat was prachtig. Ik had het gevoel dat ik dat nooit zou bereiken.

Ik denk achteraf dat het overlijden van Prabhasa Dharma roshi voor mij een keerpunt is geweest en uiteindelijk het afscheid van de Noorder Port en van mijn leven als voor mij ook makkelijker heeft gemaakt. Zij was toch mijn zenmeester, ook al heb ik Jiun roshi altijd zeer gewaardeerd en geaccepteerd als zenmeester. Zij had veel begrip voor mij en heeft me toen ook op een heel fijne manier gesteund om de Noorder Poort te verlaten en mijn leven in een nieuwe richting te vervolgen.