De sangha zoekt dringend hulp bij de volgende twee taken.
Opmaak tijdschrift
De redactie van ZenLeven zou heel erg blij zijn met iemand die kan helpen met het beter ontsluiten van de artikelen in dit tijdschrift en het mogelijk vernieuwen van de opmaak. We zoeken daarvoor iemand die echt goed thuis is in WordPress en bij voorkeur ook in css. Kortdurende hulp is welkom, maar nog fijner zou het overnemen van de volledige opmaak zijn. Belangstellenden kunnen zich melden bij Suigen Sint, suigen@zenleven.
Penningmeester voor het IZIN
Het International Zen Institute Nederland is de koepel van de landelijke meditatiegroepen verbonden met de Noorder Poort. Als bestuurslid van het IZIN krijg je een inkijkje in de gang van zaken bij die groepen en in de ondersteuning van de leiders daarvan. Ook krijg je een uitnodiging voor de jaarlijkse bijeenkomst van meditatieleiders in januari. Het bestuur komt twee keer per jaar bij elkaar.
Het IZIN zoekt voor het bestuur een nieuwe penningmeester. Ter geruststelling: het gaat niet om hele grote bedragen en het kost ook niet heel veel tijd. Als je enige affiniteit hebt met financiën en je wilt je inzetten voor de landelijke meditatiegroepen, neem dan contact op met IZIN-voorzitter Pieter Verduin, p.verduin@ziggo.nl
door Ajit Peters – beheerder van de landschapstuin
Door de jaren heen zag ik steeds vaker boerenzwaluwen boven de composthoek en de moestuin vliegen. Deze zwaluwen kwamen allemaal foerageren vanaf de boerderijen ten oosten van Wapserveen. Het zou een kwestie van tijd zijn voor ze op de Noorder Poort zouden gaan nestelen.
Om ze een handje te helpen had ik aan de zuidkant van de garages een gat in de nok gezaagd. Aan de noordkant had ik een luik verwijderd om ze een nog betere kans te geven, maar nee hoor… ze vlogen alleen via de openstaande garagedeur naar binnen.
En nu… eindelijk is het dan, na twee vruchteloze jaren, gelukt:
een paartje boerenzwaluwen heeft vier jongen groot weten te brengen.
Het had nogal wat voeten in de aarde, want vanaf het moment dat er vier eieren in het nest lagen, hielden we elke nacht de garagedeur op een kier. En om ervoor te zorgen dat ’s nachts niemand in de garage zou komen, werd elke avond de bus ervoor gezet.
Het heeft geholpen. De foto’s zijn van 8 augustus en de week daarop vlogen ze uit, om in het begin nog elke avond terug te komen op het ‘oude nest’. Daarna bleven ze een voor een langer weg en kwamen ten slotte helemaal niet meer terug.
En ik, ik bleef zitten met het ‘lege nest syndroom’.
Dit stukje schrijf ik in de Nationale Klimaatweek (31 oktober – 6 november). Ik ben blij met alle aandacht voor de klimaatverandering en de ecologische crisis die eraan ten grondslag ligt. Het is meer dan tijd om ons vol in te zetten teneinde de neergaande spiraal te keren. Dat besef kan bij mensen echter veel vragen oproepen: Wat kan ík doen? Waar moet ik beginnen? Maakt het uit wat ik doe?
Er kunnen ook emoties rond dit thema meespelen: boosheid op beleidsmakers en vervuilers, pijn over de destructie van het leven op deze prachtige planeet, angst voor een grote catastrofe, machteloosheid…
Het is goed om hier niet alleen mee rond te blijven lopen. Om over dit onderwerp met elkaar te kunnen praten, organiseert het Dharmahuis KlimaatGesprekken. Op vrijdag 18 november is er eerst een inspiratiesessie om kennis te maken met de methodiek en de coaches. De workshops starten in januari. Hier vind je daarover meer informatie.
KlimaatGesprekken is een methodiek waardoor we respectvol, op een positieve en inspirerende manier in gesprek kunnen gaan. Onder leiding van speciaal opgeleide coaches wordt in een reeks van zes workshops ruimte gegeven aan ieders persoonlijke betrokkenheid, vragen en emoties. We onderzoeken wat onze eigen voetafdruk is en hoe we daar dingen in kunnen verbeteren. Hoe we een positieve bijdrage kunnen leveren aan het ecologische proces. Het kan een gevoel van opluchting geven als je merkt dat je er niet alleen voor staat en als je ziet welke zinvolle bijdrage je zelf kunt leveren.
Meld je aan als je in de buurt van Leeuwarden woont. Je zult merken dat je ondanks het lastige onderwerp na een bijeenkomst toch geïnspireerd en dankbaar naar huis gaat. Als je verder weg woont kun je je aanmelden voor een workshopreeks bij jou in de buurt.
Het heeft zin en het is waardevol om je zorgen te delen, om perspectief te zien en om ‘het goede te doen’ (= doen wat geen lijden veroorzaakt, wat lijden vermindert of lijden opheft).
Deze zomer volgde Jacky Limvers de voorjaarstraining op de Noorder Poort en bleef daarna nog een maand langer. In die periode deed ze ook mee aan een stilteretraite onder leiding van Ciska Matthes en Stef Lauwers. Zij komen al jaren op de Noorder Poort om sesshins te doen. Ciska is daarnaast ook mindfulness-trainer, yogalerares en verblijft regelmatig bij advaita-leraar Mooji in Portugal. Stef werkt als boeddhistisch geestelijk verzorger in een verpleeghuis. Een paar keer per jaar bieden ze eigen stilteretraites aan op de Noorder Poort, waarin meditatie wordt afgewisseld met onder meer yoga en qigong. Jacky Limvers schreef een impressie van deze voor haar nieuwe manier van oefenen.
Je bent al hier
door Jacky Limvers
We staan in een kring voor de ingang van de Noorder Poort. Stef heeft zojuist alle handpalmen gedesinfecteerd. We reiken elkaar de hand en in deze verbondenheid klinkt een veelkleurig, aanzwellend ‘Ohm’. Het is zes uur in de ochtend. Langzaam lopen we de Butenweg af, richting het zuiden. Af en toe staan we stil om aandachtig te kijken. Een zwerm kraaien, een veld. Twee nieuwsgierige paarden. Op een smal pad tussen weiland en bomen komt het lopen weer heel langzaam op gang. In navolging van Ciska gaan we allemaal als limbodansers onder de draad van een spin door.
We reciteren een maaltijdvers, in het Nederlands. Daarna wordt gezegd welke tafel als eerste naar het buffet kan gaan. De gewoonten, afgekeken van de Noorder Poort-bewoners, zitten er bij mij goed in. Snel opstaan, naar het buffet, opscheppen. Mijn twee tafelgenoten zijn veel langzamer dan ik. Ze sloffen achter me aan met hun dienbladen. Eenmaal aan tafel buig ik en begin. Pas later in de week krijg ik door dat ze ook naar elkaar en naar mij buigen voor ze beginnen met eten.
Het programma hangt op het bord. Aan de tijden wordt goed de hand gehouden, maar de invulling is niet altijd vooraf bekend. Het is een oefening in overgave, niet-weten. Toch krijg je precies op tijd de juiste informatie, bij voorbeeld als je je yogamat moet meenemen. Of je wandelschoenen moet aantrekken. Niet alles vooraf willen controleren, maar vertrouwen. Na een dag ben ik er helemaal ok mee. Het betekent ook dat er aanpassingen kunnen worden gedaan. Het is in die week een paar dagen behoorlijk heet. Stef begeleidt een bodyscan als de energie aan het eind van een middag erg laag is.
Op een warme middag gaan we ’s middags in de tuin zitten en liggen op dekens. Stef haalt een gitaar en er worden mantra’s gezongen. Wie wil kan de melodie gemakkelijk meezingen. De heldere stem van Ciska is een mooi houvast om de toon te houden. De eikenboom in de tuin hoort de namen van Sitaram, Ganesha en Krishna herhaaldelijk voorbij komen. Daarna luidt de etensbel en houden we een picknick.
Tijdens de meditatie in de zendo zitten we in een cirkel. Alle houdingen zijn toegestaan, maar bewegen wordt ontmoedigd. Af en toe gaat iemand liggen. Ciska geeft geleide meditaties, gaandeweg de week met minder woorden. Ze citeert soms uitspraken van Mooji. Ze nodigt ons uit ‘gewoon hier te zijn’. Op te merken wat zich aandient, gedachten, indrukken van de zintuigen. ‘Alles wat je kunt opmerken ben jij niet. Je bent alleen gewaarzijn’. Een van de deelnemers rapporteert later hoe bevrijdend ze het vond om ‘alle pogingen om te mediteren los te laten’. ‘Je bent al hier’: er is niets te bereiken, niets te doen. Het is als zen en toch ook niet helemaal. Het wordt stil van binnen.
Er is een werkperiode, daily cleaning, vaak onder begeleiding van de Noorder Poort-bewoners. Iemand wordt weggestuurd uit de keuken; de bel was nog niet geslagen. De instructies zijn helder en zonder poespas. Later vertellen deelnemers dat ze ook daar veel van geleerd hebben. Tijdens het werk komt Ciska langs om een bel te luiden. We stoppen dan even met werken om aandachtig te zijn.
Onder leiding van Stef doen we loopmeditatie. Een aantal gaat blootsvoets. Over de kinhinpaden, door de tuin, het dorre, stekelige gras. Op een avond rijdt buurman Klaas, die vaak op de Noorder Poort komt, voorbij op zijn brommer. Met een brede armzwaai begroet hij ons uit de verte.
Elke ochtend doen we qigong. Na de koffiepauze hatha yoga. In de avond soms een yin yoga-les. Ciska is een begenadigd docent. Een fijne afwisseling voor het lichaam, want we zitten ook veel. Yoga is soms ook een gelegenheid om even lol met elkaar te maken in een onmogelijke houding. We raken steeds meer met elkaar vertrouwd, zonder te spreken. Dankzij yin yoga is de slaap diep en ontspannen.
Op donderdagochtend wordt aangekondigd dat we die middag in de moestuin mogen werken, onder leiding van Noorder Poort-bewoner Modana. Een aantal deelnemers is daar zeer verrukt over. Mij bevalt het niet zo, tijdens mijn verblijf heb ik al de nodige lange uren in de tuin gewerkt. Het universum is me goed gezind: om half twee komt de regen met bakken uit de lucht… We gaan….mediteren!
Tijdens de afsluitende ronde delen we onze ervaringen. De openhartigheid van iedereen maakt indruk op me, worstelingen en inzichten worden toegelicht. Steun vinden door de andere deelnemer die verdriet heeft. Of door degene die rust en gelijkmoedigheid uitstraalt. Alles in stilte. Ik vertel over de zegen van het universum die ik heb ervaren doordat de regen het werken in de moestuin verhinderde. En excuseer me jegens degenen die dit mogelijk heel jammer vonden. Een andere deelnemer haakt in: dat was een gigantische domper voor haar geweest. Ciska had die middag onderhoud gehad en ontving eerst mij (blij) en toen de teleurgestelde deelnemer, die zeer boos was. Boeddha met het zongezicht, Boeddha met het maangezicht.
Het afscheid is hartelijk. Deelnemers zeggen onder de indruk te zijn van de gestructureerdheid van de Noorder Poort, dat gaf ze houvast. Ze loven de zorgzaamheid van de bewoners, hun aandacht en hun kookkunsten. Naar Ciska en Stef uiten we onze dankbaarheid voor de inspirerende begeleiding en de ontspannen sfeer. Het was een mooie, bijzondere week.
Op hetoogvandeorkaan.nl vind je meer informatie over het aanbod van Ciska en Stef. Data voor programma’s op de Noorder Poort in 2023 zijn 10-12 maart; 15-17 september en aansluitend 17-22 september; 3-5 november.
Vanaf dit nummer schrijft Jolinda Daishin van Hoogdalem over haiku’s en andere Japanse poëzie. Zij schrijft zelf regelmatig gedichten, waaronder ook haiku’s. De natuur en zen zijn daarbij een grote inspiratiebron; zie ook in dit nummer in de rubriek Dichter bij Zen. In het dagelijks leven is Daishin acupuncturist en massagetherapeut. Sinds een aantal jaar geeft ze de Body&Mind weekenden op de Noorderpoort en begeleidt ze mensen in het Zenleven Thuis traject.
Herfst
Kersenbloesems vallen, bladeren vallen
en de wind jaagt ze beide over de grond.
We kunnen wat in de dingen ligt niet
met de ogen of oren vasthouden.
Zouden we er greep op krijgen,
dan zou het leven van ieder ding spoorloos verdwenen zijn.
Matsuo Bassho (1644-1694)1Uit: Zaden van een berk, Clark Strand, Elmar 1998
Als we onze zintuigelijke ervaring proberen vast te grijpen, dan verdwijnt het leven eruit. En toch een gedicht schrijven. Het onmogelijke onder woorden brengen. Dat kon de Japanse dichter Bassho heel erg goed. Hij werd beroemd vanwege zijn haiku’s. Haiku’s zijn korte verzen van drie regels van ieder 5-7-5 lettergrepen. Ze gaan meestal over een directe ervaring. Daarom worden ze vaak met zen in verband gebracht. Daarin gaat het immers ook om onze directe ervaring. Maar je hoeft geen zenbeoefenaar te zijn om haiku’s te schrijven. Iedereen kent directe ervaringen. De kunst is ze zo te verwoorden, dat een ander zich met jou kan verwonderen over die ervaring.
Rietpluimen wuiven
zachtsuizend in de herfstwind,
geen ander geluid
Addie Abelman 2Uit: Zaden van een berk, Clark Strand, Elmar 1998
De herfst is met zijn terugtrekkende beweging voor veel dichters een inspiratiebron.
Laag over de spoorlijn
vliegen de wilde ganzen
door de maan beschenen
Shiki (1867-1902) 3Uit: Haiku, een jonge maan, J. van Tooren, Meulenhoff 1983
Traditioneel komt in haiku één of meer woorden voor waardoor we direct weten in welk seizoen we zitten. Wilde ganzen zijn in de herfst op trektocht. Als we ze horen, kijken we gauw naar boven en dan zien we ze in formatie vliegen. Telkens een andere gans op kop. Maar hier neemt de dichter ze waar bij het licht van de maan. In Japan is het traditie om het begin van de herfst te vieren door naar de volle maan kijken: tsukimi. Het is een moment om stil te staan bij het verglijden van de tijd en om dankbaarheid te voelen voor alles wat het leven ons tot dan toegebracht heeft. Het gedicht vertelt niet letterlijk of de dichter, al dan niet in gezelschap van anderen, naar deze volle maan heeft gekeken. Maar het is wel aannemelijk.
De maan komt regelmatig voor in haiku, niet alleen in herfstgedichten. Een van mijn favorieten, misschien ken je het wel, een heel bekend gedicht van de dichter Ryokan:
Het enige dat de dief
achterliet: de maan
in mijn raam
Ryokan (1758-1831), een zenmeester zonder tempel, leidde een heel simpel leven. Hij had niet veel bezittingen: een kom, eetstokjes, een dunne deken, bewaard in een eenvoudige hut. Een dief nam ze mee, maar Ryokan was dankbaar voor de maan die hem door het raam bijlichtte.
De dagen worden kouder en ik haal mijn winterjas tevoorschijn, een erfenis van mijn moeder. Ik was er altijd een beetje jaloers op.
Jolinda Daishin van Hoogdalem, schrijft regelmatig gedichten waaronder haiku’s. De natuur en zen zijn daarbij een grote inspiratiebron. In het dagelijks leven is ze acupuncturist en massagetherapeut. Sinds een aantal jaar geeft ze de Body&Mind weekenden op de Noorderpoort en begeleidt ze mensen in het Zenleven Thuis traject. Vanaf dit nummer verzorgt ze ook de rubriek over Japanse poëzie.
Foto’s van Ben Kersaan (behalve de dia’s uit de voordracht van Jiun roshi)
Op 17 september werd het jubileumjaar van de Noorder Poort afgesloten met een feestelijke bijeenkomst. Na een ontvangst met koffie en taart gingen de ongeveer tachtig gasten voor het officiële gedeelte naar de tent die voor deze gelegenheid was neergezet, waar we welkom werden geheten door Jiun roshi en vervolgens toegesproken door de voorzitters van de Nederlandse en Duitse zeninstituten en van de Vriendenstichting – de mooie, persoonlijke toespraak van Hotei Verduin, voorzitter van het Nederlandse instituut, vind je elders in dit nummer.
Jiun roshi vertelde ons daarna over de geschiedenis van de Noorder Poort en uitte haar grote dankbaarheid jegens degenen die haar waren voorgegaan, waaronder Thich Man Giac, Prabhasa Dharma zenji en haar eigen ouders. En ze eerde twee vertegenwoordigers van boeddhistische leraren uit de generatie boven haar, namelijk Ton Lathouwers en Jotika Hermsen. Jiun roshi schonk elk van hen, naar Tibetaans gebruik, een sjaal – geen witte, maar één die ze hopelijk nog vaak met plezier zullen dragen.
Beelden uit de tent
.
De paraplu's stonden al klaar
.
Zenmeester Jiun Hogen roshi en de voorzitter van IZIN, Pieter Verduin
Frank Hoshin Richter (ZID) en Lilian van der Vaart (SVNP)
Ton Lathouwers
Jotika Hermsen
Dia’s uit de voordracht van Jiun roshi
.
Begint de geschiedenis van de Noorder Poort met het pand...
... of met de eerste sesshin, in augustus 1996...
... of met de officiële opening op 12 oktober 1996?
Kort voor haar dood geeft Prabhasa Dharma zenji aanwijzingen aan haar opvolgster
Eén van de vele sesshins
In 2014 werden poelen en paden in de landschapstuin aangelegd
In 2016 werd Jishin Hendriks tot roshi benoemd
Buurman Klaas is al vele jaren onze chauffeur
Thich Man Giac, de Dharma-grootvader van Jiun roshi
Prabhasa Dharma zenji
Het echtpaar de Wit (de ouders van Jiun roshi)
1951
1958
1982
1986
Jiun roshi maakte ook de opbrengst bekend van de actie NP25+. Die is vorig jaar gestart om een nieuwe zendo te kunnen bouwen (een lang gekoesterde wens), maar de veranderingen in de wereld van het afgelopen jaar en de prijsstijgingen in de bouwsector hebben het bestuur doen besluiten van koers te veranderen. Het bedrag van € 184 000 zal worden ingezet om de Noorder Poort te verduurzamen. We houden jullie op de hoogte!
Na de toespraak van Jiun roshi werd de vlag gehesen – een geschenk van de Stichting Vrienden van de Noorder Poort.
Toen was het tijd voor een heerlijke buffetlunch, en (in de middag) voor “diverse activiteiten”.
Lunch bereid door vrijwilligers onder leiding van Agetsu
.
.
Trommelen met Christoph Hokyo Roethl
.
Mocktails met vers fruit, en groenten uit de eigen tuin
In augustus deed Moniek Meinders mee aan de natuurretraite met Tenjo osho en maakte daar dit prachtige handgeschreven/getekende verslag van. Neem er de tijd voor – hoe langer je kijkt, hoe meer je ziet.
Zen op de Noorder Poort is goed, stevig en duidelijk
Beste Jiun roshi, beste bewoners, zeer geachte gasten,
Mijn naam is Pieter Hotei en ik mag u toespreken namens IZIN, het Internationaal Zen Instituut Nederland. IZIN is de koepel van zestien meditatiegroepen in Nederland die Noorder Poort ‘als hun thuis voelen’.
Stelt u zich voor: in de wekelijks bijeenkomende IZIN-meditatiegroep leidt de meditatieleider de gang van zaken, en op gezette momenten is voelbaar: we oefenen hier zoals het op de Noorder Poort toegaat. Wat kan dat betekenen?
Vele jaren geleden werd mij verteld over de Noorder Poort als zencentrum. Ik hoorde: het is goed daar… ze zijn heel duidelijk…. er wordt stevig geoefend… goede sfeer…
Enige tijd later deed ik mijn eerste sesshin op de Noorder Poort, onder leiding van Jiun roshi. Ik leerde haar kennen als een leermeester die maatwerk leverde in haar begeleiding van de groep. En ook in het leiden van mijn individuele proces.
Ik had toen een ervaring van ontredderd raken en ik meldde mijn verwarring in dokusan. Jiun roshi herkende en bevestigde mijn ervaring, en leerde mij op een zorgzame en zachte manier zien wat illusies zijn, hoe die werken bij mij, hoe ik er mee om kan gaan. Het hielp om in de loop van de sesshin langzaam uit die ontreddering op te krabbelen.
In een andere sesshin leerde ik van Jiun roshi hoe persoonlijke kritiek een heftige reactie bij mij teweeg bracht. En hoe die gekwetstheid draaglijk wordt als ik haar plaats in de immense ruimte die ons ongedeelde zelf is. Dat was niet zachtzinnig, maar wel heel leerrijk.
De ruimte voor dokusan op de Noorder Poort
In weer een andere sesshin heeft zij mij geleerd met een helder antwoord te komen in de koanbeoefening. En vervolgens dat ik dat antwoord direct weer diende te vergeten. Weer een hele schok voor mij van een dit keer strenge leermeester, en weer was het een schok die me bij nieuwe helderheid bracht…
Zo heb ik beleefd wat er gezegd wordt: zen beoefenen op de Noorder Poort is goed, stevig en duidelijk.
De IZIN-meditatieleiders nemen ieder jaar deel aan een sesshin op de Noorder Poort. En zo kunnen de leer- en groei-ervaringen die zij daar hebben doorwerken in de zengroepen. Het is een doorgaand proces van doorgeven, overdragen van waar het in zen om gaat.
Die overdracht gebeurt ook tijdens de jaarlijkse weekendbijeenkomst van de meditatieleiders, onder leiding van twee leraren.
Het jubileumjaar was wat mij betreft een prachtige bevestiging van de unieke kracht van de Noorder Poort. Een kracht die zeker doorwerkt in de meditatiegroepen in het land.
Namens het IZIN-bestuur en alle IZIN-groepen zeg ik: ‘Noorder Poort, dank dat je er bent! We zetten graag in op de volgende vijfentwintig jaar!’
